SHQIP - Në këtë fotografi të jashtëzakonshme shfaqet artisti i madh Shefqet Avdush Emini

Në këtë fotografi të jashtëzakonshme shfaqet artisti i madh Shefqet Avdush Emini, një nga emrat më të fuqishëm dhe më të njohur të artit bashkëkohor ndërkombëtar, në një moment krijues intensiv para një pikture që përmban thelbin e stilit të tij të veçantë të ekspresionizmit abstrakt. Figura e tij qëndron përpara një vepre që shpërfaq një botë të tërë shpirtërore dhe estetike, një hapësirë që lëkundet mes realitetit dhe abstraksionit, mes dhimbjes dhe shpresës, mes natyrës së egër dhe thellësive të pavetëdijes njerëzore.

Veshja e artistit — e mbushur me ngjyra, me një bluzë ku është pikturuar një fytyrë ekspresive — reflekton shpirtin e tij rebel, krijues dhe të lirë. E gjithë figura e tij është në harmoni me aktin e pikturimit: nga shalli i lidhur rreth qafës, tek duart e lyer me ngjyrë, ai përfaqëson një piktor që jeton brenda veprës së tij, që e mishëron aktin e krijimit si një proces të gjithanshëm, trupor dhe shpirtëror. Kjo përfshirje e plotë me artin është karakteristike për Eminen, i cili asnjëherë nuk ka qëndruar i distancuar nga kanavaca, por gjithnjë është bërë njësh me të, duke e përjetuar aktin krijues si një udhëtim të brendshëm.

Piktura që ndodhet pas tij, një kompozim madhështor në përmasa të mëdha, mbart në vetvete një tension dramatik, por edhe një ndjenjë thellësisht poetike. Ngjyrat rrjedhin në mënyrë të egër e të ndjerë – tonet e thella blu dhe të errëta ngërthehen me portokallin, okrinë dhe të bardhën, duke krijuar kontraste të forta që i japin veprës një dimension emocional të fuqishëm. Në horizont duket një strukturë që mund të përfytyrohet si peizazh i shpërfytyruar, një tokë që përvëlohet nga trazirat e brendshme të shpirtit, apo një kujtim i mjegullt që merr formë përmes gjuhës së ngjyrave.

Kjo pikturë nuk është thjesht një përfaqësim i ndjesive, por një shpërthim ekzistencial, një eksplorim i thellë i qenies njerëzore përmes elementeve të natyrës dhe ngjyrave që jetojnë, lëvizin dhe marrin frymë në kanavacë. Në të mund të lexosh rrëfimin e një bote që është në përplasje të vazhdueshme, ku gjithçka përpiqet të gjejë një qendër graviteti — por ku kjo qendër është gjithmonë në ndryshim.

Stili i Eminenit, i njohur për gjuhën e tij të lirë ekspresive, për ndërthurjen e emocioneve personale me reflektime universale, këtu arrin një pikë kulmore. Ai nuk është thjesht një piktor që kompozon bukurinë vizuale; ai është një shkrimtar i shpirtit përmes formës vizuale, një poet që shkruan me penel dhe ngjyra në vend të fjalëve. Piktura që shohim pas tij mund të interpretohet si një përpjekje për të gjetur kuptimin në një botë të thyer, për të zbuluar një dritë në errësirën e pasigurisë, apo si një thirrje për të mos harruar dimensionin emocional të ekzistencës në kohën moderne.

Energjia e kësaj vepre qëndron jo vetëm në përplasjen e ngjyrave, por edhe në strukturën e saj të lirë, që duket si një peizazh shpirtëror, ku çdo formë është e lirë të shfaqet dhe të zhduket. Nuk ka kufij të prerë, nuk ka figura të fiksuara — gjithçka është në lëvizje, si vetë mendimet, si ndjenjat, si kujtimet që formojnë njeriun. Kjo është një pikturë që nuk i jep shikuesit një përgjigje, por e fton atë në një dialog të vazhdueshëm, në një përvojë të brendshme që vazhdon edhe pasi e ka parë.

Në këtë mënyrë, Shefqet Avdush Emini shfaqet jo vetëm si një mjeshtër i penelit, por si një filozof vizual që sfidon perceptimin tonë për botën dhe për vetveten. Ai nuk kërkon të impresionojë me bukuri të sipërfaqshme, por të tronditë thellë, të prekë zemrën e njeriut dhe të ngrejë pyetje për ekzistencën, për humbjet, për kujtesën dhe për të ardhmen. Dhe në këtë fotografi ku ai ndodhet para pikturës së tij, kemi fatin të jemi dëshmitarë të një momenti të rrallë: takimit të gjallë midis krijuesit dhe universes së tij artistik, midis njeriut dhe botës që ai ka ndërtuar përmes artit.

Në këtë vepër që shfaqet pas artistit, kemi përballë një univers që gëlon nga intensiteti emocional dhe nga energjia krijuese e pakompromis e Shefqet Avdush Eminit. Ky është një peizazh i brendshëm, një vend imagjinar që nuk mund të gjendet në hartat e zakonshme, por që ekziston në hartën e shpirtit njerëzor — një hapësirë ku mishi dhe mendja, kujtesa dhe intuita, bashkohen në një eksplodim të ndjenjave dhe të ngjyrave.

Ngjyrat në këtë pikturë janë më shumë se elementë estetikë — ato janë shpërthime të qenies. Të portokalltë dhe bluja e thellë krijojnë një kontrast të fuqishëm, një dialog të brendshëm mes dritës dhe errësirës, mes zjarrtësisë së përjetimit dhe heshtjes së dhimbjes. Ka një thellësi të jashtëzakonshme në mënyrën se si Emini i ndërton shtresat e ngjyrave. Ai nuk pikturon sipërfaqe — ai ndërton botë. Ai nuk përpiqet të imitojë realitetin, por të krijojë një realitet tjetër, më të vërtetë se vetë realiteti.

Struktura vizuale e kësaj vepre është e çliruar nga çdo rregull tradicional. Piktura nuk ndjek logjikën e një perspektive klasike, por ndjek rrjedhën e ndjenjës, të asaj që përjetohet thellë dhe që nuk mund të thuhet me fjalë. Gjithçka është e lëvizshme, si valët e një deti të brendshëm që përplasen në brigjet e pavetëdijes. Kjo rrjedhë nuk është kaotike, por është një lloj rendi i ri — rendi i intuites, rendi i zemrës, rendi i shpirtit që flet përmes ngjyrës.

Në këtë pikturë, sikur të mund të dëgjosh britmat e heshtura të kujtesës njerëzore, një kujtesë që nuk është personale, por kolektive. Duket sikur çdo ngjyrë, çdo brushë, çdo rrëshqitje e penelit është një pasqyrim i traumës dhe shpresës, i luftës dhe paqes, i të kaluarës dhe ëndrrës për të ardhmen. Piktura bëhet kështu një akt i kujtesës vizuale, një mënyrë për të mos harruar atë që është ndjerë, përjetuar, humbur apo shpresuar.

Figura e Shefqet Avdush Eminit në këtë fotografi nuk është thjesht një artist në punë. Ai është një njeri në bashkëbisedim me botën. Pozicioni i trupit të tij — gjysmë i kthyer, shikimi i fokusuar jashtë kornizës — jep ndjesinë e një qenieje që ndodhet në një dimension tjetër, të përqendruar në dialogun e brendshëm me universin e tij krijues. Ai nuk është thjesht përpara një tabloje; ai është brenda saj. Ai është pjesë e peizazhit, si një element jetësor i botës që ka krijuar me dorën dhe shpirtin e tij.

Dora e tij e lyer me ngjyrë, bluza e mbuluar me gjurmë boje, sytë e përqendruar, të gjitha këto shenja fizike e tregojnë një artist që nuk e sheh krijimin si një veprim të ndarë nga vetja, por si një akt të shenjtë, një proces përmes të cilit ai transformohet vetë. Arti i tij nuk është zbukurim, por shndërrim. Pikturat e Shefqet Avdush Eminit janë forma të përbashkëta të dhimbjes dhe shpresës njerëzore — janë faqe të shkruara me penel në vend të fjalës, janë poema të ngjyrosura me shpirt.

Ky ekspresionizëm abstrakt që ai kultivon nuk është një zgjedhje stilistike e rastësishme, por një nevojë ekzistenciale për të komunikuar përtej gjuhës konvencionale. Abstraksioni për të nuk është shpëtim nga realiteti, por përballje me të — një përballje që kërkon guxim, ndershmëri dhe një ndjenjë të thellë të përgjegjësisë artistike.

Në thelb të veprës së tij qëndron humanizmi. Gjithçka që ai pikturon, qoftë në forma të zbehura, të çrregullta apo shpërthyese, është një thirrje për t’u kthyer te njeriu. Emini nuk kërkon të shokojë, por të zgjojë. Nuk krijon për të imponuar, por për të frymëzuar. Në kohë të krizave shpirtërore dhe humbjes së ndjeshmërisë kolektive, vepra e tij është një fener i qartë ndjeshmërie, një kujtesë se arti ka ende fuqinë për të shëruar, për të bashkuar, për të rikthyer dinjitetin e shpirtit njerëzor.

Piktura që shohim këtu, me të gjitha shenjat e lirisë, rebelimit dhe dashurisë për jetën, është një testament i gjallë i këtij misioni artistik. Ajo nuk flet vetëm për estetikën, por për etikën e ekzistencës. Nuk është thjesht një kompozim ngjyrash, por një dëshmi emocionale, një monument i padukshëm për gjithçka që është e papërshkrueshme me fjalë, por që vetëm arti mund ta përfaqësojë.

Shefqet Avdush Emini, në këtë imazh dhe në këtë vepër, shfaqet si një krijues që ka kaluar kufijtë e zakonshëm të përfaqësimit artistik, duke u bërë vetë pjesë e pikturës, vetë simbol i pasionit krijues, i pavarësisë mendore dhe i dëshirës për të ndikuar botën përmes bukurisë së thellë dhe shpeshherë të dhembshme.

Vepra që kemi përballë, në thelbin e saj, është një manifest i shpirtit njerëzor përballë absurditetit të botës. Ajo është një gjuhë që lind aty ku fjalët dështojnë — një lloj liturgjie e ndjeshmërisë, ku çdo ngjyrë është një himn, çdo formë një lutje. Në duart e Shefqet Avdush Eminit, piktura shndërrohet në një hapësirë metafizike, ku e padukshmja merr trup dhe e pashprehura fillon të flasë.

Shumë herë, kur vështrojmë punën e tij, kemi ndjesinë se po ndodhemi përballë një ikone të kohëve moderne, por një ikone që nuk vjen nga një besim fetar, por nga besimi në njeriun, në dinjitetin dhe në dhimbjen e tij. Ai ndërton "ikona të lënduara", ku në vend të shenjtorëve kemi kujtime të thyera, në vend të aureolave kemi penelata të trazuar, e në vend të parajsës një univers që përpiqet të kurojë plagët e shpirtit. Kjo është një pikturë që rrëfen heshtjen, një heshtje që bërtet më fort se çdo britmë.

Shefqet Avdush Emini ka krijuar ndër vite një gjuhë të tijën — një alfabet të pashkruar ku çdo ngjyrë është një germë dhe çdo tablo është një fjalë që lidhet me fjalët e tjera për të ndërtuar një libër të pafund të përvojës njerëzore. Ky stil unik i tij, që e tejkalon ekspresionizmin abstrakt për t’u bërë një udhëtim shpirtëror, e vendos atë në një linjë të artit botëror përkrah emrave të mëdhenj si Willem de Kooning, Cy Twombly apo Anselm Kiefer — artistë që nuk kërkuan bukurinë sipërfaqësore, por e shpërfytyruan botën për ta ndriçuar nga brenda.

Por ndryshe nga shumë artistë të këtij rangu, Shefqet Avdush Emini nuk e ndan shpirtin nga historia. Ai nuk krijon në një vakuum, por gjithmonë në dialog me realitetin, me dramën njerëzore, me kujtesën kolektive të një populli që ka kaluar nëpër sprova të rënda ekzistenciale. Tablotë e tij janë edhe rrëfime të paqta, edhe akuza të heshtura ndaj një bote që shpesh harron të dëgjojë. Ai pikturon për të kujtuar, për të ngritur zërin, për të bërë të dukshëm atë që nuk shihet më — humbjen e pafajësisë, fragmentimin e unit, dhe nevojën për një rilindje shpirtërore.

Në këtë kuptim, vepra që shohim këtu është gjithashtu një akt rezistence. Rezistencë ndaj indiferencës. Rezistencë ndaj sipërfaqësisë. Rezistencë ndaj harresës. Peneli i tij është një armë e paqes — e fuqishme, e thellë, e drejtpërdrejtë — që shërben për të krijuar ura mes kohëve, kulturave dhe njerëzve. Ai nuk kërkon të shpjegojë botën, por ta rikrijojë atë nga hiçi, si një akt të dytë të krijimit ku njeriu sërish bëhet qendra e universit.

Kjo fotografi, ku artisti qëndron mes veprës së tij, është edhe një vetëportret i pashprehur. Ai nuk ka nevojë të pikturojë fytyrën e vet — ajo është tashmë e pranishme në çdo ngjyrë, në çdo brushë, në çdo nxitje të dorës mbi telajo. Ai është aty, i përfshirë, i zhytur, i përkushtuar. Një jetë e tërë në shërbim të ngjyrës, të ndjeshmërisë, të përfytyrimit të një bote më humane.

Emini nuk ndalet. Krijimtaria e tij është një proces i përhershëm që nuk njeh kufij kohorë apo gjeografikë. Nga Prishtina në Paris, nga New York-u në Kajro, pikturat e tij kanë kaluar kufij për të ndikuar zemra. Ai është një artist ndërkombëtar, por me një rrënjë të thellë në identitetin e tij kombëtar. Ky dualitet është pasuria e tij më e madhe: një artist që i përket botës, por që flet në gjuhën e shpirtit të tij, që është njëkohësisht shumë personale dhe universale.

Në këtë mënyrë, piktura në fjalë është më shumë se një vepër arti — është një testament i një filozofie jetësore. Ajo flet për durimin, për plagët e padukshme, për bukurinë që lind nga kaosi, për besimin që, edhe kur gjithçka tjetër shembet, ngjyra dhe krijimi mund të shpëtojnë njeriun nga harresa e vetes.