Në një botë të mbushur me zhurmë vizuale dhe hiperprodhim imazhesh pa kuptim, arti i vërtetë është gjithnjë më i rrallë – një thesar shpirtëror që vetëm disa figura të mëdha arrijnë ta mbartin dhe ta përcjellin me intensitet universal. Një ndër këto figura të rralla është pa dyshim Shefqet Avdush Emini, një emër i cili në historinë e artit bashkëkohor nuk është vetëm një shenjë identiteti krijues, por një forcë që përçon vibracionin e shpirtit njerëzor përtej kufijve gjeografikë dhe kulturorë.
Fotografia e realizuar gjatë pjesëmarrjes së tij në Simpoziumin Ndërkombëtar të Artit në Kanada është shumë më tepër se një imazh i thjeshtë: është një ikonë vizuale e një momenti historik, një dëshmi simbolike e ndikimit që arti i tij ka mbi artistët dhe dashamirët e artit në mbarë botën. Në të, shfaqet një artist kanadez duke mbajtur paletën e Emini-t – një gjest që, përtej mirësjelljes dhe admirimit, përfaqëson një akt solemn nderimi ndaj një mjeshtri të vërtetë të ekspresionizmit abstrakt.
Ky moment, i fiksuar në fotografi, është një sintezë e asaj që përfaqëson Shefqet Avdush Emini në kontekstin ndërkombëtar: një figurinë e pashlyeshme në memorien kulturore globale, një mjeshtër që nuk ka nevojë të prezantohet, sepse vepra e tij flet vetë, komunikon në gjuhën e përjetësisë dhe të shpirtit njerëzor. Gesti i artistit kanadez nuk është një nderim ndaj një mysafiri – është një akt nënshtrimi artistik ndaj një ikone që me ngjyrën, strukturën dhe filozofinë e penelit të tij, ka kapërcyer kufijtë e zakonshëm të pikturës bashkëkohore.
Një prani që ndryshon rrjedhën e një simpoziumi
Që në momentin e mbërritjes së tij në Kanada, Shefqet Avdush Emini u prit me një entuziazëm që rrallëherë rezervohen për artistët. Organizatorët, kritikët, kolegët dhe publiku i gjerë ndjenë menjëherë një përshkënditje – një ndjesi se prania e tij nuk ishte thjesht pjesëmarrje, por një përmbajtje e re e vetë kuptimit të ngjarjes. Ai nuk ishte aty për të ekspozuar veten, por për të ndriçuar gjithë simpoziumin me dritën e vizionit të tij artistik.
Një nga skulptorët kanadezë, me emocione të qarta në zë, u shpreh me fjalët: “Kur i pashë punët tua në murin e galerisë dhe pastaj të takova, mendova – ky nuk është një njeri i zakonshëm. Ky është vetë përkufizimi i artit që kërkojmë ta arrijmë.” Kjo deklaratë nuk është vetëm një kompliment, por një dëshmi e ndikimit transformues që ka prania dhe krijimtaria e Emini-t.
Në realitet, simpoziumi mori një kthesë të papritur pas mbërritjes së tij. Organizatorët u detyruan të ripërmasojnë pritshmëritë dhe të rivlerësojnë gjithë programin, sepse prania e një artisti të këtij kalibri ngrinte automatikisht standardin e ngjarjes. Një prej kuratorëve më me ndikim të Kanadasë, që ishte i pranishëm në këtë simpozium, u shpreh: “Përmes veprave të tij, ai na rikujton se arti nuk është një lojë formash dhe ngjyrash – është një krismë brenda ndërgjegjes njerëzore.”
Figura e artistit që i përket botës
Shefqet Avdush Emini, një artist shqiptar me shtetësi holandeze, është një nga zërat më të fuqishëm të artit abstrakt ekspresionist në skenën globale. Ai nuk i përket një kombi, një shteti apo një kategorie të ngushtë artistike – ai është një artist i njerëzimit. Për këtë arsye, çdo prezencë e tij në një event ndërkombëtar shndërrohet në një lloj epifanie për pjesëmarrësit, një përjetim i rrallë që lë gjurmë të pashlyeshme.
Në Kanada, kjo përvojë u konkretizua jo vetëm në vlerësime verbale, por edhe në kërkesa konkrete për të blerë punimet e tij, për të organizuar ekspozita individuale dhe për ta ftuar si artist rezident në institucione të ndryshme kulturore. Nuk ishte vetëm arti i tij që u admirua, por edhe personaliteti i tij – thjeshtësia, përulësia, thellësia njerëzore që e shoqëron në çdo hap.
Arti si fuqi etike dhe filozofike
Ajo që e dallon Eminin nga shumë artistë të brezit të tij është filozofia e thellë që përshkon çdo vepër të tij. Ai nuk pikturon për të impresionuar, as për të manipuluar syrin. Ai pikturon për të komunikuar me esencën më të thellë të qenies njerëzore. Ngjyrat e tij nuk janë vetëm dritë dhe pigment – ato janë emocion, dhimbje, kujtim, reflektim, revoltë dhe dashuri.
Në këtë sens, prania e tij në Kanada ishte një akt i kujtesës universale, një përkujtesë për të gjithë ne se arti nuk duhet të na harlisë, por të na ndriçojë, të na zgjojë, të na transformojë. Artistët që qëndruan pranë tij në këtë simpozium nuk e panë thjesht si koleg, por si një mësues të heshtur, që përçon dijen përmes çdo brushstroke, përmes çdo shikimi të përqendruar ndaj kanavacës.
Një artist që bart përgjegjësi shpirtërore
Për Shefqet Avdush Eminin, arti është një mision etik. Në çdo ngjarje ku merr pjesë, ai nuk është vetëm përfaqësues i vetes, por bartës i një përgjegjësie më të madhe: të humanizojë botën përmes ngjyrës dhe përvojës së tij. Në Kanada, kjo përgjegjësi u shndërrua në një lloj frymëzimi kolektiv – artistë të rinj dhe të vjetër, skulptorë, kritikë e profesorë u ndjenë të prekur nga forca e tij.
Dikush u shpreh: “Emini është si një reflektim në pasqyrën e ndërgjegjes së artit global. Ai na tregon atë që ne e harrojmë shpesh – se arti është ndjenjë, është kujtesë, është përgjegjësi.” Dhe kjo është arsyeja pse çdo paletë e tij, çdo lëvizje nëpër ngjyrë, çdo vepër, është një akt shenjtëror në emër të humanitetit.
Shefqet Avdush Emini si shtyllë e artit të përjetshëm
Simpoziumi Ndërkombëtar në Kanada nuk ishte vetëm një pikëtakim artistik. Me praninë e Shefqet Avdush Eminit, ai u shndërrua në një happening të vërtetë artistik dhe shpirtëror, ku çdo njeri që ndodhej aty e ndjeu se ishte dëshmitar i një momenti të rrallë.
Ai nuk la pas vetes vetëm kujtime – la një shenjë të pashlyeshme në zemrat e atyre që patën fatin ta njohin dhe ta shohin nga afër. Ky është forca e tij – jo vetëm të pikturojë, por të gjallërojë shpirtin njerëzor përmes artit.
Shefqet Avdush Emini është jo vetëm artist i madh, por edhe një gur themeli i artit bashkëkohor ndërkombëtar. Kanadaja e njohu, e përjetoi dhe e pranoi si të vetin – sepse arti i tij nuk njeh kufij, vetëm dritë, emocion dhe dashuri.
.
Wordt lid van Het Nederlands Kunstenaars Forum